Mae tri unoliaethwr amlwg yng Ngogledd Iwerddon wedi galw am gynnal refferendwm ar ddeddf i ddiogelu’r Wyddeleg erbyn yr haf.
Dylai cyfreithloni priodasau o’r un rhyw a llacio cyfreithiau erthylu y wlad fod yn destun refferendwm hefyd, yn ôl y tri oedd yn rhan o’r trafod ar Gytundeb Belffast yn 1998.
Mae anghytuno wedi bod dros gyflwyno deddf swyddogol i ddiogelu’r Wyddeleg a hynny sydd wedi atal y trafodaethau rhannu grym rhag datblygu.
Bellach, mae’r tri unoliaethwr – David McNarry, Michael McGimpsey a David Campbell – wedi lansio eu cynnig er mwyn ceisio symud y trafod yn ei flaen.
Does dim llawer o symud wedi bod ar y trafodaethau ers i’r Llywodraeth dorri lawr yno ym mis Mawrth y llynedd.
Ond daeth y newyddion heddiw bod y trafodaethau wedi ail-ddechrau rhwng y DUP a Sinn Féin a bod disgwyl iddyn nhw bara pythefnos.
Mae’r cwestiynau posib ar gyfer refferendwm ym mis Mai neu fis Mehefin yn cynnwys:
- A ddylai Gogledd Iwerddon gael deddf annibynnol i’r Wyddeleg?
- A ddylai cyplau o’r un rhyw gael yr hawl i briodas sifil yng Ngogledd Iwerddon?
- A ddylai cyfraith Gogledd Iwerddon gael ei newid i ganiatáu erthyliad pan fo diagnosis mewn beichiogrwydd yn dangos bod y ffoetws yn dioddef o nam angheuol?
- A ddylai cyfraith Gogledd Iwerddon gael ei newid i ganiatáu erthyliad pan fo menyw yn beichiogi o ganlyniad i drosedd rhywiol gan gynnwys cael ei threisio neu losgach?
