Mae adroddiad gan Archwilydd Cyffredinol Cymru yn dangos fod traean o gynghorau tref a chymuned yng Nghymru yn torri’r gyfraith drwy beidio â chydymffurfio â’r terfyn amser statudol ar gyfer cyhoeddi eu cyfrifon archwiliedig.

Dim ond 486 o archwiliadau (66%) oedd wedi eu cwblhau erbyn y terfyn amser statudol ddiwedd mis Medi.

Er i 51 o gynghorau ychwanegol gwblhau’r archwiliadau erbyn diwedd mis Tachwedd, mae 38 o gynghorau’n dal heb gyflwyno eu cyfrifon o gwbl.

38 o gynghorau heb gyflwyno cyfrifon o gwbl

Pan fydd cynghorau’n methu â chydymffurfio â’u cyfrifoldebau statudol, mae archwilwyr yn cyhoeddi barn archwilio amodol.

Er bod nifer yr archwiliadau amodol wedi cwympo o 340 i 218, maen nhw’n parhau i fod “yn rhy uchel o hyd” yn ôl yr adroddiad.

Dywedodd yr Archwilydd Cyffredinol, Adrian Crompton, ei fod yn “siomedig bod rhai cynghorau yn dal i gael barnau amodol,” a hynny am resymau lluosog a gafodd eu crybwyll yn yr argymhellion yn yr adroddiau blaenorol.

“Mae disgwyl i gynghorau lleol fod â rôl fwyfwy pwysig o ran darparu gwasanaethau cyhoeddus,” meddai.

“Rwy’n argymell bod yr holl gynghorau’n ystyried y materion a godir yn yr adroddiad hwn ac yn ystyried a all unrhyw faterion o’u plith fod yn berthnasol iddynt.”

Archwiliad 2019-20 yw’r archwiliad olaf o dan y trefniadau presennol.