Mae tair miliwn o aelwydydd yng Nghymru a Lloegr yn brwydro i fforddio eu biliau dŵr er gwaethaf cynnydd mewn cymorth, yn ôl adroddiad.

Dywed un o bob wyth cartref fod eu biliau yn anfforddiadwy er gwaethaf cynnydd o 28% o’i gymharu â’r llynedd yn nifer y cwsmeriaid sy’n derbyn gostyngiadau trwy gynlluniau cymorth, meddai’r Cyngor Defnyddwyr Dŵr (CCWater).

Mae’r ffigurau’n awgrymu bod gan gynlluniau presennol y potensial i helpu llai na hanner y rhai sy’n ei chael hi’n anodd talu, meddai’r grŵp defnyddwyr.

Mae yna amrywiadau rhanbarthol sylweddol hefyd yn nifer y cwsmeriaid sy’n derbyn cymorth a lefelau’r gefnogaeth a gynigir, gyda gostyngiadau biliau ar gyfartaledd yn amrywio o gymaint â £271 i gyn lleied â £19, meddai’r adroddiad.

Dim ond tri chwmni, Dwr Cymru, Yorkshire Water ac United Utilities, sydd ar hyn o bryd yn cyfeirio elw i dariffau cymdeithasol, er gwaethaf galwadau dro ar ôl tro gan CCWater i gyflenwyr eraill ddilyn yr un peth.

Mae canran gyffredinol yr aelwydydd ar gofrestrau gwasanaethau â blaenoriaeth ar gyfer cymorth ychwanegol yn parhau i fod yn isel iawn ac yn “bell iawn o fod yn fyr” o gyrraedd targed 7% Ofwat erbyn 2025, canfu’r adroddiad hefyd.

“Mae llawer o gwsmeriaid yn dal i ddioddef mewn distawrwydd ac yn aberthu hanfodion eraill fel bwyd a gwres er mwyn talu eu bil dŵr,” meddai uwch reolwr polisi CCWater, Andy White.

“Ni ddylai unrhyw un fyth orfod gwneud y dewis hwnnw.

“Mae gan gwmnïau’r pŵer i helpu llawer mwy o aelwydydd sy’n ei chael hi’n anodd trwy gyfateb i’r haelioni sydd eisoes yn cael ei ddangos gan gwsmeriaid eraill sy’n sybsideiddio tariffau cymdeithasol.”

Yn ôl llefarydd ar ran Water UK, mae sicrhau bod biliau dŵr “yn fforddiadwy”, yn enwedig i’r rhai mwyaf bregus, yn “flaenoriaeth” i gwmnïau dŵr.

“Mae biliau wedi aros yr un fath fwy neu lai ers 1994 mewn termau real, ac erbyn 2025 bydd degawd o ostyngiadau mewn termau real mewn biliau, sydd ar hyn o bryd oddeutu £1 y dydd.

“Ar hyn o bryd mae bron i 700,000 o gwsmeriaid bregus yn derbyn help i dalu eu biliau gan eu cyflenwr, i fyny 28%, ond mae gennym gynlluniau i fynd hyd yn oed ymhellach, gyda chwmnïau yn bwriadu helpu 1.4 miliwn o gwsmeriaid erbyn 2025.

“Yn ogystal, trwy ein hymrwymiad er budd y cyhoedd, bydd cwmnïau dŵr yn gwneud biliau’n fforddiadwy i bob cartref sydd â biliau dŵr a charthffosiaeth sy’n fwy na 5% o’u hincwm gwario erbyn 2030, yn ogystal â datblygu strategaeth i ddod â thlodi dŵr i ben.”