Does gan bron i un ym mhob saith o oedolion Cymru ddim cymwysterau, o’i gymharu ag un ym mhob naw ar draws Ynysoedd Prydain.
Mae’r ffigyrau swyddogol gyhoeddwyd heddiw yn dangos nad oes gan 13.3% o oedolion Cymru unrhyw gymwysterau, o’i gymharu â 12.3% o oedolion yr Alban a 11.1% o oedolion Lloegr.
Yn ôl yr Undeb Prifysgolion a Cholegau, a gyhoeddodd yr arolwg, mae’r ffigyrau yn brawf fod gwrthgyferbyniad mawr rhwng rhai ardaloedd sydd drws nesaf i’w gilydd.
Mewn rhai ardaloedd, mae bron i draean o’r boblogaeth 16 i 64 oed heb unrhyw gymwysterau, tra bod cyn lleied â 2% heb gymwysterau mewn ardaloedd eraill.
Mae’r ymchwil yn seiliedig ar ddadansoddiad gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol sy’n dangos canran yr oedolion rhwng 16 a 64 oedd heb unrhyw gymwysterau yn 2010.
Dadansoddodd yr Undeb Prifysgolion a Cholegau ffigyrau yr 632 o etholaethau yng Nghymru, yr Alban a Lloegr.
Mae 35.3% o boblogaeth Gogledd Ddwyrain Glasgow heb unrhyw gymwysterau, yn ôl yr arolwg, ond dim ond 1.9% o boblogaeth etholaeth Brent North sydd yn yr un twll.
Mae Dwyrain Abertawe yn yr 25ain safle – mae 20.6% o’r boblogaeth yno heb unrhyw gymwysterau.
Ystadegau Cymru
Etholaeth | Nifer heb gymwysterau | Poblogaeth | Canran |
Dwyrain Abertawe | 10,100 | 49,000 | 20.6 |
Rhondda | 8,600 | 42,900 | 20.0 |
Caerffili | 10,000 | 50,000 | 20.0 |
Merthyr Tudful a Rhymni | 9,000 | 46,200 | 19.4 |
Cwm Cynon | 8,400 | 44,200 | 19.0 |
Aberafan | 7,400 | 41,000 | 17.9 |
Islwyn | 8,400 | 48,400 | 17.4 |
Preseli Penfro | 7,400 | 42,600 | 17.4 |
Ogwr | 8,200 | 48,600 | 16.8 |
Llanelli | 8,500 | 50,500 | 16.8 |
Blaenau Gwent | 7,100 | 43,500 | 16.2 |
De Caerdydd a Phenarth | 10,600 | 67,300 | 15.7 |
Torfaen | 8,000 | 51,600 | 15.4 |
Gorllewin Caerfyrddin a De Penfro | 7,200 | 48,000 | 15.0 |
Aberconwy | 4,300 | 28,800 | 14.9 |
Arfon | 5,600 | 38,000 | 14.6 |
Castell-Nedd | 6,300 | 45,300 | 13.8 |
Dwyrain Casnewydd | 6,200 | 46,200 | 13.5 |
Gorllewin Casnewydd | 7,000 | 51,800 | 13.4 |
Gorllewin Abertawe | 6,600 | 51,300 | 12.9 |
De Clwyd | 5,800 | 45,200 | 12.7 |
Dyffryn Clwyd | 5,400 | 43,500 | 12.4 |
Ynys Mon | 5,100 | 41,700 | 12.3 |
Gorllewin Clwyd | 5,600 | 46,200 | 12.2 |
Dwyfor Meirionnydd | 4,200 | 35,200 | 12.0 |
Delyn | 5,500 | 46,300 | 11.9 |
Gorllewin Caerdydd | 7,900 | 66,900 | 11.8 |
Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr | 4,500 | 39,500 | 11.4 |
Pontypridd | 5,800 | 51,500 | 11.3 |
Bro Morgannwg | 6,200 | 59,300 | 10.4 |
Sir Drefaldwyn | 4,100 | 39,800 | 10.4 |
Gwyr | 5,000 | 48,700 | 10.3 |
Pen y Bont ar Ogwr | 4,700 | 46,100 | 10.1 |
Sir Fynwy | 4,900 | 49,000 | 10.0 |
Ceredigion | 3,900 | 48,500 | 8.0 |
Wrecsam | 3,300 | 44,500 | 7.5 |
Canol Caerdydd | 3,900 | 56,200 | 6.9 |
Gogledd Caerdydd | 4,000 | 61,000 | 6.5 |
Alun a Glannau Dyfrdwy | 3,100 | 49,800 | 6.3 |
Cymru Gyfan | 252,200 | 1,893,400 | 13.3 |
‘Hollt’
Dywedodd yr undeb fod eu hymchwil yn dangos fod ardaloedd sydd â chanran uchel o bobol sydd â chymwysterau, a rhai sydd heb, yn byw ochor yn ochor mewn dinasoedd mawr.
Mae trigolion Newcastle-upon-Tyne Central ddwywaith yn llai tebygol o feddu ar unrhyw gymhwysterau (17%) na phobol Newcastle-upon-Tyne North (9.7%) meddai’r undeb.
“Mae Prydain wedi ei hollti rhwng y rheini sydd wedi cael addysg a’r rheini sydd heb,” meddai Sally Hunt, ysgrifennydd cyffredinol yr undeb.
“Mae yna ddinasoedd a siroedd lle mae’r rheini sydd wedi cael mynediad at addysg yn byw ochor yn ochor â phobol sydd â llawer llai o gyfleoedd.
“Mae yna berygl difrifol y bydd plant sy’n digwydd cael eu magu mewn ardaloedd penodol byth yn cyrraedd eu potensial.”