Mae Comisiwn y Cynulliad yn bwriadu newid y ffordd y mae’r sefydliad yn cael ei redeg – ac mae newydd gyhoeddi rhan gyntaf y newidiadau heddiw (dydd Mercher, Gorffennaf 18).

Y newid cyntaf yw newid enw’r sefydliad o ‘Cynulliad Cenedlaethol Cymru’ i ‘Senedd Cymru’.

Ac fel rhan o’r cam cyntaf, mae’r Comisiwn yn bwriadu gostwng oedran pleidleisio i 16 oed.

Maint y Cynulliad (nifer yr Aelodau) sydd dan sylw yn yr ail gam, yn ogystal â pha system a gaiff ei defnyddio i ethol Aelodau.

Bydd y newidiadau arfaethedig yn cael eu trafod dros y misoedd nesaf ym Mae Caerdydd, er mwyn gallu gwneud penderfyniad cyn etholiadau nesa’r Cynulliad yn 2021.

Canlyniadau ymgynghoriad y Comisiwn

Mae crynodeb hefyd wedi’i gyhoeddi o ganlyniadau allweddol ymgynghoriad cyhoeddus Comisiwn y Cynulliad, Creu Senedd i Gymru.

Daeth yr ymgynghoriad o dan gadeiryddiaeth yr Athro Laura McAllister i ben ar Ebrill 6 eleni, ar ôl gofyn am farn pobol Cymru ar ystod o gynigion i ddiwygio’r drefn etholiadol a’r sefydliad ar y cyfan.

Argymhellion panel yr ymgynghoriad

Fe wnaeth y panel oedd yn gyfrifol am yr ymgynghoriad awgrymu y dylid gostwng yr oedran pleidleisio yn etholiadau’r Cynulliad i 16 oed.

Roedd 59% o’r 1,530 o ymatebion i’r cwestiwn hwn yn cytuno.

Mae’r Comisiwn yn bwriadu gostwng yr oedran pleidleisio cyn etholiadau 2021, flwyddyn ar ôl newid enw’r sefydliad i Senedd Cymru.

Nifer yr Aelodau Cynulliad

Mae’r panel hefyd wedi gwneud argymhellion ynghylch nifer yr Aelodau Cynulliad a sut y dylid eu hethol.

Roedd 56% o’r ymatebion o blaid cael mwy o Aelodau Cynulliad, tra bod 95% yn dweud mai rhwng 80 a 90 yw’r nifer ddelfrydol.

Roedd 54% o blaid y system Pleidlais Sengl Drosglwyddadwy er mwyn ethol Aelodau’r Cynulliad.

Aelodau yn rhannu swydd?

Roedd y rhan fwyaf o ymatebion i’r ymgynghoriad yn erbyn galluogi Aelodau’r Cynulliad i rannu swydd – dim ond 48% oedd o blaid.

Dywedodd y panel fod “nifer o ffactorau sy’n gwneud hwn yn syniad deniadol”, ond “nid oes digon o gefnogaeth i’r cynnig hwn ar hyn o bryd”.

Yn ôl y panel, mae yna amheuaeth a oes gan y Cynulliad y cymhwysedd deddfwriaethol i wneud yr holl newidiadau sydd eu hangen i weithredu’r polisi – yn enwedig galluogi Aelod sy’n rhannu swydd i ddod yn Weinidog neu’n Ysgrifennydd Cabinet.