Pam fod llai nag 1% yn defnyddio gwasanaeth Cymraeg

Y wefan ... ond fawr o bwynt 'galw'
Mae llai na 1% o bobol yn gofyn am siarad gyda pherson Cymraeg wrth alw llinell ffon Galw Iechyd Cymru am gyngor meddygol.

Dyna y mae ystadegau diweddaraf Llywodraeth Cymru am chwarter ola’r flwyddyn 2013 yn eu hawgrymu.

Ond mae Golwg360 wedi darganfod pam – mae’r gwasanaeth Saesneg ar gael yn hawdd; y prynhawn yma o leia’ doedd yr un Cymraeg ddim ar gael o gwbl.

Llinell Gymraeg NHS Direct by Golwg-360

Yr ystadegau

Rhwng dechrau mis Hydref a diwedd mis Rhagfyr fe gafodd 73,881 o alwadau eu gwneud i wasanaeth Galw Iechyd Cymru ac yn ol y Llywodraeth, 415 (0.56%) o’r rheiny oedd gan bobol oedd eisiau trafod yn y Gymraeg.

Mae hynny deirgwaith yn llai nag yn yr un cynfod yn 2012, pan wnaed 77,853 o alwadau a 1330 (1.7%) yn cael eu hateb yn Gymraeg.

Mae’r llinell ffon 24 awr cynnig gwybodaeth a chyngor ar gyfer delio gdag achosion meddygol sydd ddim yn rhai argyfwng.

Yr esboniad

Wrth ffonio’r llinell 24 awr, mae cyfarchiad Cymraeg a Sasneg ac yna dewis i bwyso botwm rhif 1 os am siarad gyda gweithiwr yn Gymraeg.

Y prynhawn yma, ar ol pwyso botwm rhif 1 roedd llais yn dweud nad oedd cynghorydd Cymraeg ar gael ac y byddai’r alwad yn cael ei chyfeirio i gynghorydd di Gymraeg, “i arbed unrhyw oedi”.

Mae Golwg360 wedi gofyn i Gomisiynydd y Gymraeg am sylw – yn y gorffennol, mae Meri Huws wedi pwysleisio bod rhaid i wasanaeth Cymraeg fod ar gael yr un mor hawdd ag un Saesneg.

Ymateb Llywodraeth Cymru oedd cyfeirio ymholiadau at Galw Iechyd Cymru – ryden ni’n aros hefyd am ymateb ganddyn nhw.

29 sylw

jac 13 Chwefror 2014, 16:22

Da iawn newyddiadurwyr Golwg360.

Mae hyn yn brofiad syrffedus o gyffredin wrth ffonio’r rhif Cymraeg neu bwyso botwm am wasanaeth Cymraeg. “Our Welsh speaker isn’t here today” etc.

Mae hynny ddigon drwg wrth ffonio theatr i brynu tocynnau, ond gyda gwasanaeth hanfodol fel Galw Iechyd Cymru fe ddylai’r Comisiynydd fynd lawr arnyn nhw fel tunnell o frics.

Neilyn 13 Chwefror 2014, 16:30

Diddorol buasai gweld yr ‘ymateb’ petai gwasanaethau o’r fath ar gael yn y Gymraeg yn hawdd a naturiol, ond bod rhaid gofyn am y fath wasanaeth drwy’r Saenseg.

Drosodd i’r Comisiynydd!

Dafydd Morgan 13 Chwefror 2014, 16:37

Dydy ‘Pam fod’ neu ‘Pam bod’ ddim yn ramadaegol gywir.

‘Pam mae’ sy’n iawn, Golwg360.

Emlyn 13 Chwefror 2014, 16:38

Dyna beth sydd wedi digwydd bob tro rwy wedi ffonio gwasanaeth o’r fath. “Our Welsh speaker [unigol, sylwer] isn’t here/available today. Can I help you?”

Llinos 13 Chwefror 2014, 16:54

Wastad yn dewis yr opsiwn Cymraeg – wastad yn mynd trwodd i berson sy’n siarad Saesneg!

John Bull 13 Chwefror 2014, 17:08

Gwyliwch sut y llywodraeth yn llawenhau wrth gyflwyno ‘rhesymau’ am beidio gwario arian cyhoeddus ar wasanaethau cyfrwng Cymraeg.

Dwi’n cytuno efo barn Golwg360 bod argaeledd gwasanaethau Cymraeg yn aml yn îs na’r rhai cyfatebol yn yr iaith Saesneg, ac ei bod yn aml yn anghenreidiol i aros am gyfnodau maith cyn gallu siarad gyda rhywun yn y Gymraeg.

Fodd bynnag, a all pob un ohonom ddweud ein bod yn defnyddio y gwasanaethau Cymraeg bob tro, pan bydd gwasanaeth o’r fath ar gael?

Mae hi’n aml yn anoddach cael gafael ar y rhifau ffôn ar gyfer y llinellau Cymraeg nac yw cael gafael ar yr rhai Saesneg – ond mae’n ddyletswydd ar bob un ohonom i DDEFNYDDIO y gwasanaethau yma YN HYTRACH NA CHWYNO PAN Y BYDDANT YN DIFLANNU.

barcud 13 Chwefror 2014, 17:35

mae’r ateb yn hawdd, Cyflogi staff i gyd sy’n ddwyieithog ac felly ni fydd angen gwasgu 1 ar gyfer gwasanaeth Cymraeg, fydd y gwasanaeth ar gael yn hawdd ac yn creu statws economaidd i’r iaith ynghyd a gwell gwasanaeth teg a chyfartal i pob trigolyn yn y cilcyn yma o dir

Gail Bach, Felinheli 13 Chwefror 2014, 17:38

Syndod yn wir. MI fyddaf i yn gofyn am SIARAD yn Gymraeg ond LLENWI FFURFLENNI yn Saesneg.

Simon Gwyn Moseley 13 Chwefror 2014, 17:57

Does gan pobl ddim hyder defnyddio iaith statws isel / answyddogol wedi canrifoedd o ormes – mae’n gloygu newid ymddygiad radical personol (ond ddim amhosib o weld Eskura, Catalonia a.y.y.b. yn atgyfodi statws / defnydd pan mae’r ewyllys a cefnogaeth cadarn lywodraethol yno) – yn anffodus mae y mabolgampau rhaid i’r Cymry eu wneud i gael dewis, oherwydd llanast a diffyg hawliau sylfaenol, yn ei wneud bron yn amosib.

Neil 13 Chwefror 2014, 18:17

Newydd orfod cael Datgeliad Cofnod Troseddol.
Canfod bod yr hen CRB wedi diflannu a chwmni yn Lerpwl yn fy nghyfeirio at Asiantaeth yn yr Alban lle nad oedd son am unrhyw ddarpariaeth Gymraeg.

Pam ydan ni’n cymryd arnom gwasanaethau Cymraeg yn bodoli o gwbl. Ai er mwyn cysuro ymgyrchwyr iaith. Yn ymarferol y maent yn rhy drafferthus i’w hymorol. Mae ffurflenni ar lein yn ddigon o boen yn Saesneg ond ar ol llenwi un Gymraeg dim ond iddi ddymchwel a chael negeseuon Saesneg yn dweud fod rhyw ERROR!!

Fedar rhywun ddim parhau fel hyn.

Gwern 13 Chwefror 2014, 18:22

Rwyf wedi ffonio y gwasnaeth yma sawl gwaith yn y gorffennol a doedd dim siaradwr Cymraeg ar gael ar y naill achos na’r llall. Un ymholiad meddygol a’r llall yn un deintyddol.

Mi siaradodd Bethan Jones Parry yn wych am hyn bore ma ar Radio Cymru – hawliau a hyder. Trist iawn oedd clywed cymaint o bobl Pwllheli oedd yn fodlon ildio’u iaith a gofyn am gyngor yn Saesneg. Dyna sy’n digwydd ar lawr gwlad ar bob lefel – a dydi Llywodraeth Cymru na Chomisiynydd y Gymraeg yn gwneud affliw o ddim i roi canllaw / yn meddwl am ffyrdd creadigol o godi hyder pobl. Mae angen creu y galw – prin iawn y gwelir ymgyrchoedd i annog pobl i ddefnyddio’r gwasanaethau hyn. Mae angen arfogi Cymry Cymraeg di-hyder i fynd ati i ddenfryddio’r gwasanaethau hyn. A hynny ar fyrder!

Lowri 13 Chwefror 2014, 20:01

Mi wnes i lwyddo i gyrraedd siaradwr Cymraeg ar ôl pwyso’r botymau priodol, ond doedd y siaradwr Cymraeg hwnnw ddim yn hyderus yn ei Gymraeg o gwbl a phan ddechreuais ddisgrifio symptomau fy mab fe ofynnodd a allem droi i’r Saesneg neu fe allwn aros (ddim yn cofio pa mor hir, ond yn weddol hir) i siaradwr Cymraeg fy ffonio yn ôl. Roedd fy mab yn eitha sâl ar y pryd, ac felly bu’n rhaid troi at y Saesneg.

Joni Jones 13 Chwefror 2014, 20:33

Gweler nodiadau isod o wean Stats Cymru:

(f) From 1 April 2011 NHS Direct Wales was no longer responsible for the GP out-of-hours service in Gwynedd & Anglesey (around 6,000 calls per quarter); this will have a significant impact on total GP out-of-hours calls as well as those requested in Welsh; from 3 July 2011 NHS Direct Wales was no longer responsible for any GP out-of-hours services in Wales (callers are directed to their Local Health Board).

(i) Please note that following the introduction of the new telephony system during the Jan-Mar 2013 quarter, it appears that not all calls requested in Welsh are being identified as such.

Felly, mae’n debyg and yw NHS Direct yn gyfrifol am Feddygon Menai mwyach, ac felly, nad ydy’r galwadau (sydd mwya tebyg i fod yn y Gymraeg) yn cael ei gofnodi. Efallai bod galwadau yr un nifer o alwadau’n cael ei wneud yn Gymraeg, ond nad ydynt yn cael eu cofnodi fel hynny.

Mae tua 9500 o alwadau Cymraeg fel arfer. Gwelwyd cwymp anferthol yn y ddwy flynedd oherwydd y newidiadau gwelir uchod.

Crebwyll 13 Chwefror 2014, 20:36

Na, sori guys and gals, waeth chi i gyd ddim a bod mewn denial ynglyn â hyn oll. Ddim ar y gwasanaethau bob tro mae’r bai.

Mae’r ddarpariaeth treth incwm Cymraeg er enghraifft yn ardderchog, ffurflenni a chymorth ffon, serch hynny dal dim ond tua 6 neu 7 mil o’r luvvies cyfryngol, steddfodol, athrawon, pleidiwyr, bla bla sydd yn ei ddefnyddio.

Tomos 13 Chwefror 2014, 20:42

Dwi’n myd trwy broses o achwyn am ddiffyg gwasanaeth Cymraeg gydag Heddlu Dyfed Powis. Mae’n nhw’n gofyn am pryd ddigwyddodd hyn? Mae wedi digwydd nifer o weithiau. Dwi wedi cysylltu gyda swyddfa’r Comisiynydd ond mae hi’n dweud i gysylltu gyda’r heddlu. Beth yw’r pwynt? Mi ddylai fod siaradwr Cymraeg i gael bob tro. Paham yr holl drafferth yma?

Tomos 13 Chwefror 2014, 20:44

Ta beth, allwch i ‘ckin anghofio fe. Yr holl Saeson sy’n cael eu tynnu i Gymr i fyw. Mae’r frwydr wedi ei cholli.

Dan Puw 13 Chwefror 2014, 23:38

Mae’n amlwg fod Crebwyll wedi llenwi ei ffurflen Treth Incwm yn berffaith y tro cynta’. Pe byddai mor drwgl â fi fe fyddai wedi gweld ‘Error’ yn ymddangos ar ei sgrîn, a chyfarwyddiadau beth i’w wneud yn Saesneg.

Dan Puw 13 Chwefror 2014, 23:39

Ymddiheuriadau, ‘drwsgl’ ddylai o fod!

Jason Morgan 14 Chwefror 2014, 08:35

Does ’na ddim gwadu am y peth, Crebwyll, mae gwasanaethau Cymraeg yn israddol (er dwi yn derbyn nad oes digon o bobl yn gwneud defnydd ohonynt a hynny o ddewis).

Dwi wedi bod yn cysylltu â’r DVLA ers misoedd ynghylch fy hen gar. Pob gohebiaeth dwi wedi’i chael, ac eithrio’r gyntaf, wedi bod yn uniaith Saesneg er imi ofyn am iddynt gysylltu â mi’n Gymraeg bob tro. Wedi ffonio ddwywaith, wedi llwyddo cael at y llinell Gymraeg ddwywaith hefyd, ond y tro cyntaf, fel mae rhywun wedi’i ddweud uchod, doedd un ohonyn nhw ddim yn hyderus yn eu Cymraeg o gwbl felly roedd hi’n anodd cael gwybodaeth. Mae rhywun wedyn yn teimlo’n gasg bron am ddal ati i siarad Cymraeg, ond ddylia ni ddim gorfod teimlo hynny!

Does ’na ddim digon o bobl yn defnyddio gwasanaethau Cymraeg mae hyn yn wir, dani’n rhy barod i droi i wneud pethau’n Saesneg. Ond mae hynny sydd ar gael fel arfer yn waeth na’r gwasanaeth Saesneg, a tydi hynny ddim yn deg nac yn iawn.

Jonathan Jones 14 Chwefror 2014, 09:04

Gochelwn rhag twyllo ein hunain. Tra bod diffyg gwasanaeth yn rhannol gyfrifol am yr ystadgau hyn – mae’n cyfleu y sefyllfa fel ag y mae. Peiriannau parcio Caerdydd – dwyieithog – faint sy’n gwasgu y botwm Cymreag – 1 person allan o 5,367 yn ol y data; targedau addysg cyfrwng Cymraeg Prifysgol – o dan y targed gyda cynifer o gyrsiau / modwlau sydd ar gael heb yr un myfyriwr; dogfennaeth bancio HSBC ym manc Heol y Frenhines yng Nghaerdydd – ar y cownter felly dim problem argaeledd – dogfennau newydd yn gorfod cael eu rhoi nid oherwydd bod yna ddim ar gael ond eu bod yn rhedeg allan o ‘ddât’ am bod neb yn eu defnyddio. Cyfweliadau ddoe ym Mhwllheli ar y radio – mwyafrof o Gymry Cymraeg yn dweud mai yn Saesneg byddent yn siarad ar NHS Direct am mai dyna oedd mwyaf hawdd – dim byd i’w wneud ag argaeledd. Derbyniwn y gwir – nid yw Cymry Cymraeg yn gwneud yr ymdrech i siarad eu hiaith hyd yn oed pan bydd y cyfleuster ar gael – bryd i ni wynebu hynny a pheidio byw mewn rhyw ‘afallon ieithyddol’ lle mae prinder hawliau yw’r rheswm – diffyg ymroddiad a diddordeb yw – a dyna i gyd.

Dafydd iwan 14 Chwefror 2014, 10:57

Ydi, mae seicoleg y Cymry yn gymhleth. Mae pobol ofn gwneud camgymeriadau yn Gymraeg ond yn poeni dim am eu gneud yn Saesneg. Ond fyddwn ni ddim yn gwybod faint sy’n fodlon defnyddio Cymraeg hyd nes y bydd gwasanaeth ar gael yn GWBWL GYFARTAL yn y ddwy iaith. Glywodd rhywun am glaf yn gwrthod siarad Cymraeg gyda meddyg Cymraeg? Oes rhywun wedi siarad efo’r un ferch Gymraeg sy’n gweithio yn swyddfa basport Casnewydd ? Roedd yr undebau’n defnyddio’r Gymraeg fel dadl i gadw’r swyddfa – a Ty’r Cwmniau – ar agor. Ond wedi llwyddo, faint o gefnogaeth i’r Gymraeg sydd gan yr Undebau?
Yn y gweithle, mae’r Gymraeg yn sgil, ac ar gyfer unrhyw swydd sy’n golygu cyfathrebu a’r cyhoedd, dylai fod yn sgil hanfodol. Ydi hyn yn ormod i ofyn?

Dylan Llyr 14 Chwefror 2014, 11:58

Credu i mi ddarllen rhywle rhyw dro mai dim ond 7% o siaradwyr Cymraeg sy’n defnyddio’r opsiwn Cymraeg ar beiriannau twll yn y wal. Mae’r gwasanaeth Gymraeg ar rheiny’n rhwydd (ac nid yw gofyn am y Gymraeg yn golygu gwasgu mwy o fotymau, chwaith, gan fod angen gwneud yr un fath yn union ar gyfer y Saesneg fel arfer).

Mae angen cyfartaledd llwyr er mwyn gwneud cymhariaeth deg (a’r diffyg cyfartaledd sy’n bennaf gyfrifol am y diffyg hyder/diddordeb yn y lle cyntaf), ond mae’r sefyllfa’n ddigalon ym mhob ffordd.

Huw 14 Chwefror 2014, 12:00

Da iawn Golwg!! A diolch am ddilyn y peth fyny efo bach o newyddiaduraeth ymchwil. Mwy o’r fath yma o beth plis.. yn dangos sut mae’r sefydliad yn cadw’r Gymraeg lawr.

Efrogwr 14 Chwefror 2014, 12:49

Byddai’n syniad da gosod dyletswydd statudol positif ar y cyrff sy’n gorfod paratoi gwasanaethau yn Gymraeg i raddol gynyddu’r defnydd o’r gwasanaethau gyda oblygiadau i reolwyr esbonio os ydy’r defnydd ddim yn gwella. Mae cyrff wedi ymylu’r Gymraeg am gyhyd, dim ond teg yw disgwyl iddynt weithio’n galed nawr i dadwneud y canlyniadau. Wedi dweud hyn, nes bod cyrff yn defnyddio’r Gymraeg yn naturiol yn fewnol, dwi’n ei gweld hi’n anodd iawn dychmygu’r iaith yn ffynnu wrth iddynt ddelio a’r cyhoedd.

jac 14 Chwefror 2014, 13:40

Cytuno a Dafydd Iwan.

Dylan Llyr mae 7% o leiaf ddeg gwaith cymaint a sy’n defnyddio’r opsiwn Cymraeg pan mae’n rhaid chwilio amdano neu optio i mewn. Digalon o gymharu a’r 20 y cant sydd i fod yn siarad Cymraeg falle ond rydyn ni gyd yn gwybod bod y ffigwr yna’n gamarweiniol o uchel.

Ble mae’r Comisiynydd?

Jonathan Jones 14 Chwefror 2014, 14:39

Cytuno 100% gyda Dafydd Iawn ond mae Dafydd fel finnau yn y neges blaenorol yn tanlinellu yr un peth mewn gwahanol ffyrdd. Ni fydd y Gymraeg yn sgil angenrheidiol mewn swydd hyd nes bod pobl fel fi (a llawer un arall rwy’n tybio) yn fodlon peidio defnyddio peiraint twll yn y wal, mesurydd parcio, siopa, gofyn am gyngor, ffonio’r trydan, nwy a ffon, ac ati ac ati heblaw ein bod yn cael gwasanaeth Cymreag. Y broblem fawr yw ni – we all speak English and are willing to use it! We’ll use Welsh if it’s readily available but will not sacrifice for it! Problem sy’n gyffredin iawn hyd yn oed ymsyg Cymry’r pethe’, dosbarth canol – come to Cardiff to observe!

Lewis 14 Chwefror 2014, 15:01

Da iawn Golwg360 a phawb sydd yn sylw ar hyn. Nawr te, beth i wneud amdani?

Crebwyll 14 Chwefror 2014, 18:21

Dim llawer rwy’n ofni Lewis.

Estron 16 Chwefror 2014, 20:02

Rhaid cael rywfath o chwyldro mewnol ym mhennau’r Cymry Cymraeg, ond sut i gyflawni hynny? Hebddo mae pob chwyldro gwleidyddol neu cyfreithol dim ond buddugoliaeth wag. Hefyd mae peryg gweddol mawr fod y gwasanaethau Cymraeg cael eu darfod am bydd “diffyg o ofyn” yn esgus ardderchog i arbed arian yn y dyfodol.

Mae’r sylwadau wedi cau.

Pam fod llai nag 1% yn defnyddio gwasanaeth Cymraeg

Golwg 360 yn dangos fod yr ystadegau am wasanaeth galwadau iechyd yn ffars

Poblogaidd

Swyddi

Swyddog Prosiect Ymbweru Bro (ardal Wrecsam)

Crëwr Cynnwys Digidol

Aelodau Cyngor Celfyddydau Cymru

Tiwtor Cymraeg ar gyfer y Gweithlu Addysg

Rheolwr Aelodaeth

Peiriannydd

Seicolegydd Addysg Cyfrwng Cymraeg

Cydlynydd Corfforaeth Undeb Bedyddwyr Cymru

Swyddog Datblygu

Swyddog Ymchwiliadau

← Stori flaenorol

Rhybudd am “oblygiadau byd eang” i’r cynhesu yn yr Arctig

Stori nesaf →

Pantycelyn: y Brifysgol yn ateb

Hefyd →

Lansio gweledigaeth ar gyfer addysg Gymraeg i bawb

29 sylw