Am ddiwrnod. Mae John Walter Jones nawr wedi dweud ei fod yn gadael S4C ac yn gadael yn syth. Dyma gopi llawn o’i lythyr, cyn i fi redeg i’r galeri gwylwyr i wrando ar ddadl y mesur iaith.

Annwyl Ysgrifennydd Gwladol,

Ni ellir caniatáu i’r sefyllfa sy’n bodoli yn S4C barhau. 

Mae’r gair dryswch, am ba bynnag reswm, yn cael ei ddefnyddio dro ar ôl tro gan rai yng nghyswllt fy mhenderfyniad i ymddeol.  Bellach, deuthum i’r casgliad mai gweithredu ar fy nghynnig i sefyll o’r neilltu i hyrwyddo unrhyw benderfyniad gennych chi ynglŷn a dyfodol S4C yw fy nymuniad.  Byddaf felly yn ymddeol fel Cadeirydd yr Awdurdod yn union.  Yn amlwg mae rhai sydd yn anfodlon caniatáu i’r trosglwyddiad trefnus y bu i chi a fi gytuno arno fis Tachwedd gymryd lle.

Rhaid i Awdurdod S4C fod yn unedig ac unplyg wrth gyrchu ateb i’r sialensiau sy’n wynebu’r sianel.  Dim ond ansefydlogi a chreu sefyllfa cwbl annerbyniol i staff ymroddedig S4C ac i’r gwneuthurwyr rhaglenni wnaiff unrhyw beth ac eithrio unfrydedd.

Dylai pawb bellach ganolbwyntio ar sicrhau trafodaeth ystyrlon gydag Ymddiriedolaeth y BBC a’r Adran Ddiwylliant i sicrhau model gweithredol sy’n gwarantu annibyniaeth S4C ac ar greu sefydlogrwydd o ran y berthynas weithredol gyda’r sector annibynnol.  Nid wyf am i neb fy ystyried yn rhwystr yn hyn o beth nag yn wir fel dylanwad ar benderfyniadau y bydd eraill yn gyfrifol am eu gweithredu.

Mae’r materion a restrwyd yn y ddogfen “A Process of Renewal” anfonwyd atoch gan S4C ar Fedi’r 6ed angen ystyriaeth yn y ffordd fwyaf priodol.  Mae gofyn rhoi sylw ar fyrder i’r angen am ail gysylltu ieithyddol ac i broses o ymwneud gyda’r gynulleidfa.  Dylid diffinio’n glir a gwneud yn eglur union berthynas S4C gyda’r Cynulliad Cenedlaethol.  Dylid adolygu perthynas cyflenwyr rhaglenni gyda’r sianel.  Gellir ystyried hyblygrwydd ar sail dealltwriaeth o ran allbwn, sy’n adlewyrchu gweledigaeth ar y cyd er mwyn sicrhau sefydlogrwydd a dilyniant o ran darpariaeth mewn hinsawdd economaidd sy’n llai na ffafriol.  Yn amlwg dylid gofalu bod cystadleuaeth greadigol o ran syniadau rhaglenni rhwng darparwyr yn rhan annatod o’r broses.  Mae angen ystyried datblygiadau technolegol a dylid ystyried strwythurau comisiynu priodol yn yr hinsawdd newydd hon yn gyfochrog a’r trafodaethau gyda’r BBC.

Dylai pawb sydd ynghlwm ac ystyried y model priodol gogyfer a dyfodol S4C fod yn wynebu’r dasg gyda dim ond un bwriad – sicrhau dyfodol darlledwr cyhoeddus unigryw a’i allu i ddatblygu.  Mae’r obsesiwn sydd gan ambell un ar hyn o bryd am faterion nad ydynt yn berthnasol o gwbl i gynnwys nag allbwn rhaglenni S4C yn fater o dristwch, ond rhaid sylweddoli, tra bod yr amrywiol agendau hyn yn bodoli fod

S4C yn darlledu rhaglenni y gellir yn haeddiannol ymfalchïo ynddynt.  Mae mwyafrif helaeth o staff S4C yn ymroddedig ac yn ddygn weithio i sicrhau llwyddiant S4C.

Rhaid gweithredu nawr i sicrhau nad yw cam ganfyddiad yn datblygu’n ffaith.  Mae f’ymddeoliad yn rhan o sicrhau hyn fel bod y rhai sydd a’r cyfrifoldeb statudol am atebolrwydd S4C yn delio a’r pethau gwirioneddol bwysig a’r sialensiau, ac yn canolbwyntio’u hymdrechion ar ddatrys materion allweddol. 

John Walter Jones

DIWEDDARIAD: Mwy o wybodaeth ar y wefan. Rheon Thomas fydd y Cadeirydd dros dro.